Chủ tịch Quốc hội băn khoăn về một chương trình mục tiêu quốc gia Chính phủ đánh giá là rất cấp bách khi trình ra, khi được thông qua thì đã 14 tháng vẫn chưa chuyển động, tất cả vẫn là… đề án.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì phiên thảo luận.
Đây là nội dung được Chủ tịch Quốc hội đề cập tại UB Thường vụ Quốc hội trong phiên họp chiều 13/9, cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.
Báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, ngày 14/7/2020 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương chương trình này.
Nhưng thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cho biết, sau khi thành lập một năm Ban mới có Quy chế hoạt động và chương trình công tác năm 2021 tới tháng 7/2021 mới ban hành.
Sự chậm trễ này, theo cơ quan thẩm tra, làm ảnh hưởng đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban chỉ đạo chương trình.
Chủ nhiệm Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm cho biết, tới thời điểm báo cáo, Chính phủ chưa hoàn thành: Xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành nguyên tắc tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách nhà nước thực hiện chương trình; Xây dựng Nghị định của Chính phủ về chính sách tín dụng ưu đãi thực hiện chương trình.
Chính phủ cũng chưa xây dựng Nghị định của Chính phủ về Cơ chế quản lý các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, bảo đảm cơ chế đặc thù trong tổ chức quản lý, thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia phù hợp với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện 10 dự án thành phần, hướng dẫn quy trình đánh giá, giám sát; quy định về quản lý, sử dụng nguồn vốn kinh phí sự nghiệp thực hiện chương trình hiện vẫn đang trong quá trình xây dựng, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh và khái quát hoạt động phối hợp trong triển khai thực hiện chương trình chưa thực sự hiệu quả là một trong những nguyên nhân dẫn đến Quyết định đầu tư chương trình chưa được phê duyệt.
Về báo cáo nghiên cứu khả thi (NCKT) và quyết định đầu tư, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh, ngày 21/9/2020, UB Dân tộc đã có tờ trình số 1208 trình Hội đồng thẩm định nhà nước thẩm định báo cáo NCKT Chương trình. Tuy nhiên đến nay báo cáo NCKT Chương trình, quyết định đầu tư chương trình vẫn chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Chủ tịch Y Thanh Hà Niê Kđăm nêu quan điểm thẩm tra báo cáo của Chính phủ.
"Việc Quốc hội phê Đề án tổng thể và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 là những quyết định mang tính lịch sử. Quyết định phê duyệt đầu tư Chương trình làm chậm làm hạn chế cơ hội tiếp cận nguồn lực để phát triển" - Chủ tịch Hội đồng Dân tộc nhấn mạnh.
Theo cơ quan của Quốc hội thì các Bộ, ngành chưa có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo Quy chế hoạt động của Ban chỉ đạo Trung ương để triển khai thực hiện chương trình. UB Dân tộc (cơ quan chủ trì chương trình) chưa thực sự tích cực, chủ động trong việc tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo Trung ương để triển khai thực hiện các nhiệm vụ chương trình theo đúng tiến độ, nhất là việc chậm trễ trong quá trình tham mưu xây dựng báo cáo nghiên cứu khả thi chương trình để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Được yêu cầu báo cáo, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương Trần Quốc Phương nêu hai nguyên nhân rất khó dẫn đến tiến độ chậm vì đây là chương trình không những mới mà quy mô lớn nhất trong các chương trình mục tiêu quốc gia, độ phức tạp cao. Lý do thứ hai là tác động của công tác phòng chống dịch, trong khi đó hồ sơ rất dày nghiên cứu mất rất nhiều thời gian, công tác nhân sự cũng có sự thay đổi.
Thứ trưởng cho biết Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang hoàn thiện khẩn trương các thủ tục còn lại, nếu tháng 9 này có thể phê duyệt các quyết định liên quan thì vẫn có thể triển khai phân bổ 16 ngàn tỷ tiền vốn và đến năm 2022 vẫn phân bổ vốn bình thường.
Tỏ rõ sự sốt ruột, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh: "Chương trình rất cấp bách, khi Chính phủ trình và Quốc hội phê chuẩn tôi nhớ là tổ chức họp báo rất là khí thế, nhưng đến nay 14 tháng rồi hầu như chưa có chuyển động gì cả, tất cả đều nằm trên đề án. Chính phủ phải nhận trách nhiệm về chậm trễ này, không có vướng gì từ phía Quốc hội cả. Chính phủ cần tổ chức kiểm điểm cụ thể, không thể dĩ hòa vi quý được. Đề án ý nghĩa lớn, người dân thì kỳ vọng. Tôi đọc tôi thấy nóng ruột lắm, sự chậm trễ trên nguyên nhân chủ quan là chính chứ không đổ thừa cho ai được".
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu Chính phủ phải kiểm điểm nghiêm túc làm rõ trách nhiệm của các bộ ngành, địa phương, tập trung tháo gỡ khó khăn vướng mắc, sớm ban hành quyết định đầu tư.
Thái Anh
