Theo các chuyên gia, vắc xin không bảo vệ tuyệt đối, nhất là khả năng phòng ngừa việc mang mầm bệnh. Tuy nhiên, việc tiêm vắc xin sẽ giúp giảm triệu chứng nặng và giảm nguy cơ tử vong.
Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM mới đây phát hiện ổ dịch lây nhiễm trong nhân viên bệnh viện tại 13 khoa phòng với 55 ca dương tính. Đáng chú ý là Bệnh viện đã thực hiện tiêm đầy đủ 2 mũi vắc xin phòng Covid-19 cho 1.200 cán bộ, thầy thuốc và nhân viên (trừ trường hợp đang có thai).
Theo nhận định của ngành y tế TPHCM, ổ dịch tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới lây nhiễm trong nội bộ nhân viên (Ảnh: Phạm Nguyễn).
Vắc xin không đem lại sự bảo vệ tức thì
Lý giải việc cán bộ y tế đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin nhưng vẫn bị lây bệnh, PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam cho biết vắc xin Covid-19 là vắc xin mới, được cấp phép theo điều kiện khẩn cấp nên chúng ta chưa biết chắc chắn rằng việc tiêm vắc xin có làm giảm được khả năng nhiễm bệnh và lây truyền bệnh hay không. Hiện nay, cũng chưa biết rõ thời gian hình thành kháng thể phòng bệnh sau tiêm là bao lâu mới có khả năng phòng bệnh.
Bên cạnh đó, đây là chủng virus mới nên cũng cần có thời gian để nghiên cứu, đánh giá vắc xin này có hiệu lực bảo vệ tốt với chủng Ấn Độ hay không. Một điều cần lưu ý là tiêm đủ 2 mũi vắc xin với đủ thời gian khuyến cáo thì cơ thể đã có kháng thể bảo vệ nhưng không phải tất cả mọi người đều có.
"Ngoài ra, vắc xin không bảo vệ tuyệt đối, nhất là khả năng phòng ngừa việc mang mầm bệnh. Trên thực tế có những loại vắc xin hiệu lực bảo vệ với 90% nhưng có vắc xin chỉ hiệu lực bảo vệ khoảng 50%-60%. Điều này có nghĩa là một số người đã tiêm vắc xin vẫn có khả năng mang virus và lây bệnh cho người khác", TS Phu nói.
Không có vắc xin nào có khả năng bảo vệ 100%.
Chung quan điểm này, GS.TS Nguyễn Văn Kính, nguyên Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Chủ tịch Hội Truyền nhiễm cho biết phải tiêm đủ 2 mũi mới đạt được miễn dịch theo khuyến cáo của nhà sản xuất (với vắc xin của AstraZeneca). Tuy nhiên, một điều cần lưu ý là dù có tiêm 2 mũi thì hiệu quả bảo vệ cũng chỉ là 87%, còn lại 13% chưa có miễn dịch. Điều đó đồng nghĩa dù tiêm đủ 2 mũi vẫn có nguy cơ mắc bệnh vì rơi vào nhóm 13% không sinh miễn dịch.
TS Kính cũng khẳng định, không có vắc xin nào có khả năng bảo vệ 100%. Theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ đạt trên 50% là có thể sử dụng vắc xin đấy để tiêm. Hiện nay, những vắc xin đang được WHO khuyến cáo cũng như của Mỹ cấp phép sử dụng thì đều có hiệu quả từ 81 đến 97%, đặc biệt vắc xin Sputnik của Nga tuyên bố đạt đến 97%.
Ngoài ra, việc những vắc xin này có ngăn chặn được hết tất cả các biến thể hay không thì là một câu hỏi lớn, cần theo dõi.
Tiêm đủ 2 mũi vắc xin vẫn cần thực hiện nghiêm các biện pháp chống dịch khác
TS Phạm Quang Thái, Trưởng Văn phòng tiêm chủng miền Bắc, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết vắc xin không đem lại sự bảo vệ tức thì. Sau tiêm mũi 1 phải ít nhất 14 ngày sau mới bước đầu có tác dụng và mức bảo vệ sau tiêm mũi 1 chỉ đạt ở mức bảo vệ rất thấp. Sau tiêm mũi thứ 2 từ một tháng trở ra thì vắc xin mới đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu và hiệu quả này cũng chỉ đạt ở mức khoảng 60%-90% tùy theo loại vắc xin.
"Vắc xin không bảo vệ tuyệt đối nhất là khả năng bảo vệ việc mang mầm bệnh. Điều này có nghĩa là một số người đã tiêm vắc xin có thể không bị mắc bệnh nhưng vẫn có khả năng trở thành người mang virus và lây bệnh cho người khác", TS Thái phân tích.
Tuy nhiên, chuyên gia cũng nhấn mạnh việc tiêm vắc xin sẽ giúp giảm triệu chứng nặng và giảm nguy cơ tử vong.
Các chuyên gia khẳng định tiêm vắc xin Covid-19 là biện pháp phòng bệnh chủ động rất quan trọng. Người đã được tiêm vắc xin Covid-19, đặc biệt là những người mới chỉ được tiêm 1 mũi vắc xin vẫn rất cần phải thực hiện nghiêm các biện pháp phòng chống dịch khác, đặc biệt là biện pháp 5K (khẩu trang, khử khuẩn, khoảng cách, không tập trung, khai báo y tế).
Loại vắc xin đang được tiêm tại Việt Nam là AstraZeneca. Theo nhà sản xuất, hiệu lực bảo vệ của vắc xin đạt được 76% sau một liều đầu tiên, và hiệu lực bảo vệ này được duy trì đến liều thứ hai. Đặc biệt, có những bằng chứng cho thấy hiệu lực bảo vệ tăng lên khoảng trên 80% khi khoảng thời gian giữa hai liều từ 12 tuần trở lên.
Nam Phương
