Phòng bệnh hơn chữa bệnh - nhưng với Covid, điều gì sẽ xảy ra với những người không thể tiêm vắc xin, không muốn tiêm hoặc bị suy giảm miễn dịch và không thể ngăn ngừa lây nhiễm?
Thuốc kháng virus Molnupiravir đang được nghiên cứu.
Thế giới đang săn tìm một loại thuốc điều trị coronavirus có thể dùng đường uống ngay sau khi xác nhận dương tính, ngăn bệnh tiến triển sao cho những trường hợp đáng lẽ trở nặng sẽ chỉ còn là một cơn cảm lạnh tồi tệ.
Một số công ty đang nghiên cứu về thuốc kháng virus đường uống, giống như Tamiflu đối với bệnh cúm.
David Hirschwerk, bác sĩ bệnh truyền nhiễm tại Northwell Health ở New York chia sẻ: ""Thật tuyệt vời khi chúng ta có chiến dịch tiêm vắc-xin rất ý nghĩa, nhưng chắc chắn không phải ai được tiêm vắc xin cũng sẽ có đáp ứng đầy đủ ".
Một loại thuốc dễ bảo quản và vận chuyển cũng sẽ mang lại những lợi thế thiết thực hơn so với các phương pháp điều trị hiện có như kháng thể đơn dòng, chủ yếu được tiêm truyền tại bệnh viện.
Kết quả hứa hẹn
Một trong những sản phẩm tiên phong trong nỗ lực này là loại thuốc dùng hai lần một ngày có tên Molnupiravir, đang được Merck hợp tác với Ridgeback Biotherapeutics phát triển.
Kết quả ban đầu từ thử nghiệm Giai đoạn 2 cho thấy, trong số hàng chục tình nguyện viên có kết quả dương tính khi bắt đầu, không ai trong số những người được dùng thuốc phát hiện thấy virus vào ngày thứ năm; trong khi 1/4 số người dùng giả dược phát hiện thấy virus ở thời điểm này.
Số liệu là đầy hứa hẹn nhưng còn quá nhỏ để đưa ra kết luận chắc chắn và công ty hiện đang đăng ký thử nghiệm Giai đoạn 3 với 1.850 người với kết quả dự kiến sẽ có vào mùa thu.
Giám đốc khoa học của Merck, Daria Hazuda, nói: "Virus về cơ bản là những cỗ máy nhỏ bé và chúng cần một số thành phần nhất định để tự tái tạo. Thuốc kháng virus được thiết kế để can thiệp vào quá trình đó.
Molnupiravir thuộc nhóm thuốc kháng virus được gọi là "chất ức chế polymerase", hoạt động bằng cách nhắm vào một enzym mà virus cần để sao chép chất liệu di truyền và tạo ra các đột biến khiến virus không thể tái tạo.
Vì các kháng thể nhắm vào một protein bề mặt của virus liên tục tiến hóa, nên thuốc kháng virus được kì vọng là có khả năng chống lại nhiều biến thể hơn.
Sử dụng sớm
Hiện tại, chỉ có một loại thuốc kháng virus được FDA phê duyệt để điều trị Covid, đó là Remdesivir của Gilead Sciences.
Giống như Molnupiravir, đây là một chất ức chế polymerase, mặc dù cơ chế hoạt động chính xác của chúng khác nhau.
Nhược điểm lớn nhất của Remdesivir là thuốc được phát triển dưới dạng tiêm tĩnh mạch và dành cho các bệnh nhân Covid nhập viện, ở những đối tượng này thuốc được chứng minh là làm giảm thời gian hồi phục một cách khiêm tốn.
Nhưng khi Covid chuyển sang giai đoạn nặng, phần lớn tác hại đối với sức khỏe của bệnh nhân đến từ việc hệ thống miễn dịch của chính họ hoạt động quá mức và làm tổn thương các cơ quan, hơn là do sự nhân lên của virus.
Đó là lý do tại sao trọng tâm hiện nay là các thuốc uống có thể sử dụng trong vòng vài ngày kể từ khi nhiễm bệnh, và ngoài Merck, còn có một số công ty đáng chú ý khác.
Roche và Atea đã bắt đầu thử nghiệm trên 1.400 bệnh nhân để nghiên cứu thuốc ức chế polymerase đường uống AT-527.
Jean-Pierre Sommadossi, người sáng lập và Giám đốc điều hành của Atea nói: "Loại thuốc này cho đến nay đã được chứng minh là rất mạnh trong phòng thí nghiệm.
"Tôi nghĩ rằng sau đại dịch, sẽ có một giai đoạn bệnh trở thành dịch địa phương," ông dự đoán. Công ty hy vọng sẽ nộp đơn xin cấp phép vào cuối năm nay và tung ra loại thuốc này vào năm 2022.
Chữa khỏi cảm lạnh
Pfizer, công ty đã phát triển một trong những vắc xin quan trọng nhất trong đại dịch, cũng đang thu hút sự chú ý đáng kể đối với thuốc uống PF-07321332, đã bắt đầu thử nghiệm giai đoạn 1 trên người ở những bệnh nhân khỏe mạnh.
Tiến trình của họ chậm hơn một chút so với những loại khác, bởi vì loại thuốc này thuộc nhóm "chất ức chế protease", được thiết kế đặc hiệu để chống lại virus SARS-CoV-2, với nghiên cứu được bắt đầu vào tháng 3 năm 2020.
Enzyme protease hoạt động như một chiếc kéo phân tử cắt các chuỗi protein dài thành các mảnh nhỏ hơn, sau đó được lắp ráp lại thành các phần của bản sao virus.
Charlotte Allerton, trưởng bộ phận thiết kế thuốc của Pfizer, cho biết: "Chất ức chế protease dùng đường uống của chúng tôi được thiết kế để 'lắp vào' protease (tức là gắn vào kéo) và 'chặn nó' (tức là giữ cho kéo không hoạt động)".
Công ty hy vọng mở rộng sang nghiên cứu giai đoạn cuối vào giữa năm nay.
Tất cả các nhà sản xuất thuốc cũng có kế hoạch nghiên cứu các loại thuốc của mình để sử dụng phòng ngừa cho những người tiếp xúc gần với những người bị nhiễm.
Các thuốc kháng virus đang được phát triển đã chứng minh hiệu quả trong các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm chống lại các loại virus corona khác - một số gây ra các bệnh nghiêm trọng như SARS và MERs, trong khi những loại khác gây ra cảm lạnh.
"Nếu được chứng minh là rất an toàn và có hiệu quả, thì thuốc có thể được sử dụng rộng rãi, bất kể chẩn đoán là gì, để điều trị và ngăn ngừa nhiều bệnh nhiễm trùng đường hô hấp," Hazuda nói.
Cẩm Tú
Theo AFP
